Hz. Muhammed’in İmam Ali’ye Tavsiyeleri – 2
Hz. Muhammed’in İmam Aliye Tavsiyeleri – 2, yazı dizisinin ikinci yazısında Peygamberimiz İmam Ali’ye şöyle tavsiyelerde bulunmuştur:
51- “Ya Ali, öldüğü zaman doğru-düzgün vasiyet etmemek, şahsın mürüvvetinin eksikliğini gösterir ve böyle bir kimse şefaate erişemez.”
52- “Ya Ali, cihadın en üstünü, sabah uykudan kalkarken, kimseye zulmetme niyetini taşımamaktır.”
53- “Ya Ali, halk, bir kimsenin dilinin (şerrinden) korkarsa, böyle bir kimse, cehennem ehlidir.”
54- “Ya Ali, insanların en kötüsü, şerrinden korunmak için saygı gösterilen kimsedir.”
55- “Ya Ali, en kötü insan, ahiretini dünyasına satandır ve bundan da daha kötüsü, ahiretini başkasının dünyası için satandır.”
56- “Ya Ali, özür dileyen kimsenin, ister sadık olsun, ister yalancı, özrünü kabul etmeyen kimse, benim şefaatime nail olamaz.”
57- “Ya Ali, Allah (Müslümanların arasını) ıslah etmek için söylenen yalanı sever ve (onların arasını) bozan doğruya da düşman kesilir.”
58- “Ya Ali, Allah’tan gayrısı için şarap içmeyi terk eden kimseye Allah, mühürlü katıksız bir şarap içirir.” İmam Ali şöyle dedi: Allah’tan başkası için olsa da mı? “Evet” buyurdu. “Allah’a ant olsun ki bir kimse şarabı, kendi nefsini korumak için de terk ederse Allah, bu işi için onu takdir eder.”
59- “Ya Ali, şarap içen puta tapan gibidir. Ya Ali, Allah, şarap içenin salatını kırk gün kabul etmez ve o kırk gün içerisinde ölürse kafir olarak ölmüş olur.”
60- “Ya Ali, sarhoş eden her şey haramdır; bir şeyin çok miktarı sarhoş ederse, onun bir damlası da (az miktarı da) haramdır.”
61- “Ya Ali, bütün günahlar bir eve bırakılmış (gibidir); şarap içmek de o evin anahtarı kılınmıştır.”
62- “Ya Ali, şarap içenin bir zamanı vardır ki, o sırada Allah’ını tanımaz.”
63- “Ya Ali, ne dininden ne de dünyasından yararlanmadığın bir kimseyle oturup kalkmanda hayır yoktur. Sana bir iyiliği taahhüt etmeyen şahsa, sen de taahhüt da bulunma. Böyle bir kimse saygı değer birisi değildir.”
64- “Ya Ali, mümine sekiz haslet yakışır: Zorluklarda ağır başlı olmak, bela karşısında sabırlı olmak, rahatlıkta şükretmek, Allah’ın verdiği rızka kanaat etmek. Düşmanlara zulmetmeyip, dostlarına yük olmamak. Bedenini zorluğa katlayıp insanların ondan güvende olmasına vesile olmak.”
65- “Ya Ali, dört kimsenin duası asla reddedilmez: Âdil imamın duası, babanın evladı hakkındaki duası, bir kimsenin mümin kardeşi hakkında ettiği dua, bir de mazlumun duası; Allah, (mazlum dua ederken) şöyle buyurur: “İzzet ve celâlime ant olsun ki, bir müddet sonra da olsa, sana yardımda bulunacağım.”
66- “Ya Ali, sekiz kimse ihanete uğrarsa, ancak kendilerini kınamalıdırlar: Davet edilmemiş bir sofraya oturan kimse, ev sahibine (sürekli) emir, nehiyde bulunan misafir, düşmanlarından hayır bekleyen, aşağılık kimselerden iyilik ve fazilet gözleyen, ortak etmedikleri halde iki kişinin sırrını elde etmeye çalışan, hüküm sahibini küçümseyen, ehli olmadığı bir mecliste oturan ve kendisini dinlemeyen birisiyle konuşan.”
67- “Ya Ali, Allah, başkaları hakkında ne söylediğine veya kendisi hakkında ne söylendiğine aldırış etmeyen fahhaş ve edepsiz kimseye, cenneti haram kılmıştır.”
68- “Ya Ali, ömrü uzun olup ameli güzel olan insana ne mutlu!”
69- “Ya Ali, şaka yapma çünkü vakar ve değerini yok eder. Yalan konuşma; zira nurunu söndürür. İki şeyden daima kaçınmalısın, tahammülsüzlük ve tembellik; zira tahammül etmezsen hiç bir hakka sabredemezsin ve tembellik yaparsan, hiç bir hakkı eda edemezsin.”
70- “Ya Ali, her günahtan tövbe etmek (mümkündür), kötü huylu olmak istisna; zira kötü huylu birisi, bir günahtan çıkarsa bir diğerine müptela olur.”
71- “Ya Ali, tahammülsüz olan kimse, rahatlık yüzünü göremez.”
72- “Ya Ali, Müslümanın on iki hasleti öğrenip sofra başında bunlara riayet etmesi iyidir; onların dördü farz, dördü sünnet, dördü ise edeple ilgili şeylerdir. Farzlar: Yediğinin haram mı helal mi olduğunu bilmek, Allah’ın adıyla başlamak, şükretmek ve (Allah’ın verdiğine) razı olmaktır. Sünnetler: Sol ayağı üzerinde oturmak, üç parmakla yemek, sadece kendi önündekinden yemek ve parmakları yalamaktır. Lokmayı küçük almak, iyice çiğnemek, sofradakilerin yüzüne az bakmak ve elleri yıkamak ise, edebin gerektirdiği şeylerdir.”
73- “Ya Ali, ziyafet ancak beş münasebette verilir: Evlilik yaparken, evlat sahibi olurken, sünnet yaparken, ev alırken, Mekke’den hac seferinden dönerken.”
74- “Ya Ali, akıllı birisine üç şeyden başka bir şey için ömrünü sarfetmesi yakışmaz: Rızık ve hayatın zaruretlerini elde etmek, meâd ve kıyameti için azık toplamak ve haram olmayan lezzet ve zevklere ulaşmak için.”
75- “Ya Ali, dört şeyle karşılaşmadan önce dört şeyin değerini bil ve onlardan yararlan: Yaşlanmadan önce gençliğinin, hastalanmadan önce sıhhatinin, fakirleşmeden önce zenginliğinin, ölmeden önce ömrünün.”
76- “Ya Ali, Allah ümmetim için (şu şeyleri) sevmez: Salat halinde iken abes işle meşgul olmayı (kendi saç, sakalı, örtüsü vb. şeylerle oynamayı), sadaka verince minnet etmeyi, cünüp halinde mescide girmeyi (Bu iş haramdır) mezarlıkta gülmeyi, evleri müşrif (birbirlerini görebilecek) bir şekilde yapmayı, doğacak çocukların körlüğüne yol açacağı için, cinsel ilişki sırasında kadınların cinsel organına bakmayı, çocuğun lâl olmasına neden olacağı için, cinsel ilişki sırasında konuşmayı, insanı rızıktan mahrum edeceğinden dolayı, akşam ve yatsı salatı arasında uyumayı, açık bir yerde peştamal takmaksızın gusletmeyi, içinde melek bulunduğu için peştamal takmadan nehirlere girmeyi, yine peştamal takmadan hamama girmeyi, deniz dalgalı olduğunda gemiye binmeyi, etrafı taşla örülü olmayan bir ev üzerinde uyumayı, (Diğer bir hadiste-buyrukta da Resul-i Ekrem bu hususta şöyle buyurmuştur: “Her kim etrafı örülü olmayan bir ev üzerinde uyur ve bir kazaya uğrarsa mesuliyet ancak kendi üzerinedir), yine insanın evde yalnız başına uyumasını, karısıyla hâyız (adet, aybaşı,regl) halinde cinsel ilişkide bulunmasını (bu iş haramdır) böyle yapar ve çocuk abraş ve cüzam hastalığına yakalanmış olarak doğarsa, kendisinden başkasını kınamasın; cüzamlı birisiyle arada yarım metre kadar mesafe olmaksızın konuşmayı, (Bir hadiste de bu hususta yine şöyle buyurmuştur: “Aslandan kaçarcasına cüzamlı kimseden kaç.”). Cünüp olup da gusletmeden eşiyle yeniden ilişkide bulunmayı birisi böyle yapar da çocuğu deli olarak dünyaya gelirse, kendisinden başkasını kınamamalıdır; akar nehrin kenarına bevletmeyi (idrar yapmak) hurma ağacı veyahut her türlü meyve veren ağacın altına pislik yapmayı ve karanlık eve ışıksız girmeyi.”
77- “Ya Ali, kim Allah’tan korkarsa, Allah (onu heybetli kılır) her şeyi ondan korkutur ve her kim Allah’tan korkmazsa, Allah onu her şeyden korkutur.”
78- “Ya Ali, sekiz kişinin salatı, Allah katında kabul olmaz: Kaçan hizmetçinin, kendi efendisine dönmedikçe; kocasına itaatsizlik yapan kadının, onu razı etmediği müddetçe; zekât vermeyenin, abdest almayanın, buluğ çağına erdiği halde örtüsüz salat kılan kız çocuğunun, sevmedikleri halde salatta halka liderlik yapanın, sarhoş kimsenin, sıkışık bir durumda olduğu halde idrar ve dışkısını tutan kimsenin.”
79- “Ya Ali, her kim dört hasleti kendisinde bulundurursa, Allah onun için cennette bir ev kurar: Öksüze sığınak vermek, zayıf kimseye acımak, ana-babaya karşı muhabbetli davranmak, köle ve eli altındakilerin halini gözetmek.”
80- “Ya Ali, yedi sıfatı kendinde bulunduran kimse, imanın hakikatine kamil bir şekilde varmış ve cennet kapılarını kendi yüzüne açmış demektir: Kamil bir şekilde (farzve sünnet olan bütün teferruatıyla) abdest alan, salatını en güzel bir şekilde eda eden, malının zekâtını veren, gazabının önünü alan, dilini (kötü, haram ve boş olan şeylerden) koruyan, yaptığı günahlardan tövbe edip mağfiret dileyen, aile fertlerine nasihatte bulunan (onları iyiliklere sevk edip kötülüklerden alıkoyan) kimse.”
81- “Ya Ali, Allah üç kimseyi lanetlemiştir: Azığını yalnız yiyeni, çölde yalnız başına yolculuk yapanı ve bir evde tek başına uyuyanı.”
82- “Ya Ali, üç şeyin deliliğe yol açacağından korkulur: Kabirler arasında medfu (pislik) etmek, bir tek ayakkabıda yol yürümek ve bir evde erkeğin tek başına uyuması.”
83- “Ya Ali, üç şey imânın hakikatinden kaynaklanır: Zor durumda infâkta bulunmak, kendinin aleyhine de olsa halka karşı insaflı davranmak, öğrenmek isteyen kimseye ilim öğretmek.”
84- “Ya Ali, üç şey mümini dünyada sevindirir: Mümin kardeşleri ziyaret etmek, oruç tutana iftar yemeği vermek, gecenin son saatlerinde ibadetle meşgul olmak.”
85- “Ya Ali, üç hasletten sakındırıyorum seni: Haset, ihtiras ve kibir.”
86- “Ya Ali, dört haslet bedbahtlık nişanesidir: Gözden yaş çıkmaması, taş yüreklilik, uzun arzulara kapılmak ve dünyada ebedi yaşamayı sevmek.”
87- “Ya Ali, üç şey üstünlük derecesi, üç şey günahların kefareti, üç şey helâk edici ve üç şey de kurtarıcıdır. Üstünlük dereceleri: Sabah erken soğuk havada kâmil bir abdest almak, salatı bitirdikten sonra diğer bir salata kadar bekleyiş içinde olmak, gece ve gündüz toplu salatlara katılmak. Kefaretler: selamı aşikâr söylemek, başkalarına yemek vermek, geceleri halk uykudayken ibadetle meşgul olmak. Helâk ediciler: Fiile dönüşen ihtiras, uyulan nefsani istek ve kişinin kendisini beğenip kibirlenmesi. Kurtarıcılar: Gizli-açık her yerde Allah’tan korkmak, hem zenginlik hem de yoksullukta dengeli ve iktisatlı davranmak, hoşnutluk ve gazap halinde (bütün durumlarda) hak ve adâlete uygun konuşmak.”
88- “Ya Ali, baba ve annene iyilikte bulunmak için iki senelik, bir mesafeyi kat etmen gerekse de bunu yap; sıla-ı rahim için bir senelik, hasta ziyareti için bir mil mümin kardeşinin cenaze merasimine katılmak için iki mil, müminin davetine icabet etmek için üç mil, Allah için kardeş olduğun birisinin ziyareti için dört mil, zorlukta olan birisine yardım etmek için beş mil ve mazlum birisine yardımda bulunmak için altı mil uzaklıktaki bir yolu kat etmen dahi gerekirse, sen bunu yap ve istiğfar etmeyi asla terk etme.”
89- “Ya Ali, iyi ve rahat yaşayış, üç şeyle olur: Geniş ev, güzel kadın ve eşkin bir binek.”
90- “Ya Ali, ant olsun Allah’a, mütevazi kimse, bir kuyunun dibinde bile olsa Allah ona kötülerin hakimiyetinde, iyi insanların başına geçmesi için bir rüzgâr gönderir.”
91- “Ya Ali, kendisini asıl efendilerinden başkasına nispet veren köleye ve birini kiralayıp da ücretini vermeyen kimseye, Allah lanet etsin. Yine, fitne çıkaran yahut bir fitneciyi sığındıran kimseye, Allah lanet etsin. “Ya Resulallah, nedir bu fitne?” diye sorulduğunda: “Adam öldürmektir” buyurdular.
92- “Ya Ali, mümin olan, Müslümanların mal ve canları açısından kendisinden emniyette oldukları kimsedir. Müslüman da, diğer Müslümanların, onun eli ve dilinden selamet ve emniyet içinde oldukları kimsedir. (Gerçek) muhacir ise kötülüklerden hicret eden birisidir.”
93- “Ya Ali, imanın en sağlam kulpu, Allah için sevmek ve Allah için buğz etmektir.”
94- “Ya Ali, her kim karısına itaat ederse, Allah onu yüzü üstü ateşe atar.” Ali “Bu itaat nedir?” diye sorduğunda, Peygamber-i Ekrem: “Karısının (şer’i usullere riayet edilmeyen) hamamlara, düğün şenliklerine ve matem meclislerine gitmesine ve yabancı erkeklerin (namahrem) göreceği yerde ince elbise giymesine izin vermesidir.” buyurdu.
95- “Ya Ali, Allah-u Teâlâ, cahiliyetteki büyüklenmeleri, kibirlenmeleri ve onların geçmiş babalarıyla övünmelerini, İslam sayesinde ortadan kaldırmıştır. Bilin ki bütün insanlar, Hz. Adem’den ve Hz. Adem’de topraktan yaratılmıştır. Allah indinde halkın en üstünü, en takvalısıdır.”
96- “Ya Ali, murdar, köpek ve şarap satışıyla elde edilen mal, zinâkâr kadının aldığı ücret, bir tarafın lehine hükmetmek için hakimin aldığı rüşvet ve falcı elde edilen ücret, en kötü haramlardandır.”
97- “Ya Ali, sefihlerle münakaşa etmek veya âlimlerle tartışmak yahut halkı kendisine çekmek amacıyla ilim öğrenen kimse, cehennem ehlidir.”
98- “Ya Ali, birisi öldüğünde halk: “Geriye ne bırakmıştır? Melekler ise: “(ahiret için) ne göndermiştir?” diye sorarlar.”
99- “Ya Ali, dünya müminin hapsi ve kafirinse cennetidir.”
100- “Ya Ali, ansızın gelen ölüm, mümin için rahatlık, kâfir içinse teessüfe sebep olur.”
Kaynak:
50. numaralı hadisten 143. hadise kadar, Mekarim’ul Ahlak, s.433 ila 445’ten nakledilmiştir.
