Kur’an Ayetlerinde Hz. İmam Ali – 1
Kur’an Ayetlerinde Hz. İmam Ali – 1 yazımızda, Fatiha ve Bakara sureleri incelenecektir.
1- “Bismillahirrahmanirrahim”
Hafız Süleyman b. İbrahim Kunduzi’nin rivayetine göre, İbn-i Talha el-Halebi Şafii, Durr’ul Mensur adlı kitabında şöyle rivayet etmiştir: “Biliniz ki bütün semavi kitapların sırları Kur’an’dadır ve Kur’an’da olan bütün sırlar ise Fatiha suresindedir. Fatiha suresinde olan bütün sırlar ise besmelededir. Ve besmelede olan bütün sırlar ise besmeledeki “be”dedir. Be’de olan bütün sırlar ise be’nin altındaki noktadadır.” [1]
Daha sonra İmam Ali’nin şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Ben “be’nin” altındaki noktayım.”
Hafız Kunduzi’nin başka bir rivayetinde ise, Hakim Tirmizi, İbn-i Abbas’ın bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini rivayet etmiştir: “İmam Ali “Bismillahirrahmanirrahim’de” olan be’nin altındaki noktayı akşamdan sabah salatına kadar tefsir eder fakat bitmezdi.” [2]
2- “İhdines sıratel mustakim (Allahım bizi dosdoğru yola hidayet eyle)” (Fatiha suresi)
Salebi, “Keşful Beyan fi Tefsir-ul Kur’an” adlı tefsir kitabında, bu ayetin tefsirinde şöyle naklediyor: “Allah’ım bizi dosdoğru yola hidayet eyle” ayetinin tefsirinde Müslim b. Heyyan Ebu Bureyde’nin şöyle dediğini duydum: “Sırat ‘tan (doğru yol) maksat Hz. Muhammed (saa), Hz. Ali ve Ehl-i Beyti’dir.” [3]
Hadis ve tefsir alimleri bu ayetin tefsirinde birden fazla hadis nakleder ve bu ayetin Hz. Muhammed (saa) ve Ehl-i Beyt’i hakkında indiğini nakletmişlerdir.
3- “Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna” (Fatiha suresi)
Hafız Hakim Haskani Şevahid Tenzil adlı kitabında bu ayetle ilgili olarak söyle rivayet etmiştir. “Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna” yani “Hz. Muhammed (saa), Ali bin Ebi Talib ve taraftarları.” [4]
4- “Bu kendisinde şüphe olmayan muttakiler için yol gösterici olan bir kitaptır.” (Bakara,2)
Ehl-i Sünnet alimleri Abdullah b. Abbas’ın bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: “Bu kendisinde şüphe olmayan” yani bu kendisinde şüphe olmayan bir kitap ki Allah’ın katındandır. Yol gösterici; yani aşikar, nurlu yoldur. “Muttakiler” kelimesinden kasıt ise; Ali bin Ebu Talib’dir. O’na göre ki, İmam Ali, göz açıp kapayana kadar dahi, Allah’a şirk koşmamıştır.” [5]
İmam Ali şirk ve putlara tapmaktan uzak olarak yüce Allah’a halis kulluk etmiştir. İmam Ali ve taraftarlarıda hesaba çekilmeden cennete gireceklerdir.
5- “Ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden Allah rızası için sarf ederler.” (Bakara, 3)
Allame Hanefiyye Mir Muhammed Salih Tirmizi bu ayetle ilgili olarak Ahmed b. Musa Merdeveyh’den şöyle rivayet etmiştir: “Bu ayeti kerime Emir El-Muminin İmam Ali hakkında indi.” [6]
6- “İşte bunlar Rablerinden olan bir hidayet üzeredirler ve kurtuluşa erenlerde bunlardır.” (Bakara, 11)
Hakim Haskani Hanefenin rivayetine göre, Selman Farisi, İmam Ali’den şöyle naklediyor: “Ya Ebel Hasan (Ya Ali), sen ve ben peygamberin huzuruna her kabul edildiğimizde” Hz. Resulullah şöyle diyordu: “Ya Selman; Ali ve taraftarları kıyamet gününde kurtuluşa erenlerdir. “ [7]
7- “Adem Rabbinden bir takım emirler alıp onları yerine getirdi, bunun üzerine Rabbi de tövbesini kabul etti. Şüphesiz ki O, daima tövbeleri kabul eden, çok esirgeyendir.” (Bakara, 37)
İbn-i Abbas Hz, Resulullah’a bu ayetin tefsiri hakkında sorduğunda: “Adem, hangi kelimeler aldı da, Rabbi’ de onun tövbesini kabul etti.” dedi. Hz. Resulullah şöyle buyurdu: “Adem, Allaha şöyle yalvarmıştı: “Ey Rabbim, Muhammed (saa), Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyin’in hakkı için beni bağışla!” ve yüce Allah Adem’in bu kelimeler ile yalvarışından dolayı onun tövbesini kabul etti. ” [8]
8- “Salatı kılın, zekatı verin ve rükû edenlerle rükû edin.” (Bakara, 43)
İbn-i Abbas’tan şöyle rivayet edilmiştir: “Bu ayeti kerime Hz. Resulullah ve İmam Ali hakkında has olarak indi. Ona göre ki, ilk salat eden ve rükû eden onlar idi.” [9]
9- “Sabır ve salatla yardım isteyin şüphesiz salat, huşu duyanların dışındakilere ağır gelir.” (Bakara, 45)
Hakim Haskani Hanefi’nin rivayetine göre İbn-i Abbas’ın şöyle dediğini rivayet eder, İbn-i Abbas dedi ki: “Salatta huşu ile boyun eğenlerden kasıt, Hz. Muhammed (saa) ve Ali’dir ve bu ayet onlar hakkında indi.” [10]
10- “Bir zamanlar Rabbi İbrahim’i bir takım kelimelerle sınamış, onları tam olarak yerine getirince: Ben seni insanlara imam (önder) yapacağım, demişti… ” (Bakara, 124)
Abdullah b. Mes’ud bu ayetin tevilinde Hz. Resulullah’ın şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Yüce Allah; Beni Peygamber, Ali’yi ise vasi olarak seçti.” [11]
Kaynaklar:
1- Yenabiul Mevedde, s. 69.
2- Yenabiul Mevedde, s. 70.
3- Reşfet-ul Sadi s. 25 ve Yenabi-ul mevedde s. 114.
4- Şevahid’ul Tenzil, c.1, s. 66.
5- Şevahid’ul Tenzil c.1 s. 67.
6- EI-Menakıb-ul Mir Keşfi Hanefi; son bölümünün ilk kısmına bakınız.
7- Şevahid’ul Tenzil, c.1, s. 69.
8- İbn-i Meğazili Şafii: Menakıb Ali bin Ebi Talib s. 63, Suyuti el-Şafii c.1 s.60.
9- Menakib Keşfi birici bab; Harezmi, Menakib Ali bin Ebi Talib s198; Zehebi, Mizan-ul İ’tidal s.223-224; Usd’ul Gabe c. 3 s.93-94; Şevahid-ul Tenzil, c. 1, s. 89.
10- Şevahid-ul Tenzil c.1.s. 89.
11- Meğazili: Menakıb Ali bin Ebi Talib s. 276 ve Şevahid-ul Tenzil c. 1 s. 92.
